RODZAJE LITERACKIE

LIRYKA

CECHY

podmiot liryczny Głos mówiący w utworze lirycznym, wyrażający uczucia i myśli

ukazanie myśli, wrażeń i przeżyć samego autora Bezpośrednie wyrażanie wewnętrznych stanów podmiotu

monolog liryczny Jednoosobowa wypowiedź wyrażająca uczucia

brak fabuły, rytm, metaforyczność języka Charakterystyczne cechy formalne poezji

świat przedstawiony jest całkowicie podporządkowany podmiotowi lirycznemu Rzeczywistość widziana przez pryzmat przeżyć podmiotu

GATUNKI

fraszka Krótki utwór satyryczny o charakterze żartobliwym, często z morałem

oda Uroczysty utwór liryczny o tematyce pochwalnej lub patriotycznej

pieśń Utwór liryczny o charakterze ludowym, często śpiewany

psalm Utwór religijny wyrażający modlitwę, pochwałę lub żal

hymn Uroczysty utwór pochwalny o charakterze religijnym lub patriotycznym

sonet 14-wersowy utwór o określonej strukturze rymów i strof

tren Utwór żałobny wyrażający smutek po śmierci bliskiej osoby

elegia Utwór wyrażający smutek, melancholię lub nostalgię

EPIKA

CECHY

narrator Osoba opowiadająca historię

bohater Główna postać utworu

narracja Sposób prowadzenia opowieści

fabuła Ciąg wydarzeń w utworze

świat przedstawiony ma charakter fabularny Opowieść o zdarzeniach i postaciach

GATUNKI

epos Rozbudowana opowieść o bohaterskich czynach i przygodach

baśń Fantastyczna opowieść ludowa z elementami magii i cudowności

powieść Obszerny utwór epicki przedstawiający szeroki obraz życia

mit Opowieść o bogach i heroach wyjaśniająca zjawiska przyrodnicze

opowiadanie Krótszy utwór epicki skupiony na jednym wątku fabularnym

pamiętnik Relacja z wydarzeń przedstawiona w formie wspomnień

legenda Opowieść o postaciach historycznych z elementami fantastycznymi

nowela Średniej długości utwór z niespodziewanym zakończeniem

DRAMAT

CECHY

przeznaczony do wystawienia na scenie Utwory teatralne do wystawienia

brak podmiotu literackiego, akcja Bezpośrednia prezentacja wydarzeń

dialogi i monologi Rozmowy między postaciami

didaskalia (tekst poboczny) Wskazówki reżyserskie i aktorskie

świat przedstawiony jest poprzez słowa i czyny bohaterów Poznajemy świat przez działania postaci

GATUNKI

dramat właściwy Utwór dramatyczny łączący elementy tragiczne i komediowe

tragifarsa Dramat łączący tragizm z elementami groteski i farsy

komedia Utwór dramatyczny o charakterze humorystycznym i szczęśliwym zakończeniu

tragikomedia Dramat łączący elementy tragiczne z komediowymi

farsa Komedia o charakterze rubasznym z przesadzonymi sytuacjami

misterium Średniowieczny dramat religijny o tematyce biblijnej

tragedia Dramat o charakterze poważnym z tragicznym zakończeniem

moralitet Średniowieczny dramat dydaktyczny o charakterze moralizatorskim